De Prins Claus Prijzen worden toegekend voor uitzonderlijke verdiensten op het gebied van cultuur en ontwikkeling. De prijzen worden jaarlijks uitgereikt aan personen, groepen of organisaties die met hun culturele activiteiten de ontwikkeling in hun land bevorderen. Het Prins Claus Fonds laat zich leiden door het principe ‘Cultuur is een basisbehoefte’ en bekroont relevante bijdragen in gebieden waar de middelen of de mogelijkheid tot culturele expressie en creatieve productie beperkt zijn en behoud van cultureel erfgoed in het geding is. Het fonds benadert cultureel deskundigen uit zijn internationale netwerk om kandidaten voor te dragen.
De hoofdlaureaat krijgt een geldbedrag van 100.000 euro. De overige laureaten ontvangen in de regel hun prijs van 25.000 euro uit handen van de Nederlandse ambassadeur in hun land van herkomst. De laureaten worden gekozen door een onafhankelijke internationale commissie, het geld komt van het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nationale Postcode Loterij.
Het fonds is opgericht op 6 september 1996 ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van prins Claus als waardering voor zijn inzet op het terrein van internationale samenwerking. Vandaar dat de Grote Prins Clausprijs altijd wordt uitgereikt in het bijzijn van leden van de koninklijke familie. Opmerkelijk: in 2001 bleef een deel van de prijs in Nederland, toen de Stichting Zomercarnaval in Rotterdam werd bekroond, een initiatief vanuit de Antilliaanse gemeenschap.